De kracht van acceptatie
Tja, waar ga ik beginnen… mijn lieve mama kwam in het ziekenhuis terecht door een ernstig fietsongeval. Inmiddels zijn we bijna 2 maanden verder en zijn we intens dankbaar voor het feit dat ze thuis is en het naar omstandigheden heel goed met haar gaat, ze komt er wel weer!
Én het is een bijzonder pittige tijd voor ons allemaal geweest.
Ik kan er veel over zeggen, maar waarom ik dit hier schrijf is het volgende:
Ik heb weer (van heel dichtbij) geleerd waarom motiveren van iemand anders begint met accepteren van iemand anders én van zijn/ haar eigen proces.
Oh ja, en ik heb ook geleerd hoe moeilijk dat is… (en daarna weer hoe krachtig ????)
Ik neem je mee:
Na zo’n 1,5 week in het ziekenhuis kwam mijn moeder vanuit een diepe slaap steeds meer bij bewustzijn. Ze deed steeds vaker en langer haar ogen open en we maakte korte praatjes.
Echt genieten!
Nog een weekje later (die overigens maanden leek te duren voor ons) kon mijn moeder zelfs al even op de rand van het bed zitten of heel even op een stoel gezet worden.
Je kunt je voorstellen dat vanaf dat moment iedereen (lees: de verpleging, artsen, maar ook mijn vader, zus en ik) mijn moeder wilden motiveren om dit soort (fysieke) dingen zoveel mogelijk te doen en zoveel mogelijk te oefenen. En als dat ging, ook liefst meteen een stapje erbij te zetten, nl: ‘probeer anders al eens een stukje te lopen met een rollator’.
Niet omdat we wilden pesten, maar omdat we allemaal vooruitgang willen zien. We weten dat dat goed voor haar is, en voor haar herstel/ revalidatie. Dus we hebben het beste met je voor, mama!
We willen graag helpen, want iedereen is blij als alles steeds weer een beetje meer als vanouds wordt. En door ieder stapje zagen we ook wat ze al weer kon na het ongeluk én kregen we allemaal meer en meer vertrouwen in dat alles goedkwam.
Behalve mijn moeder….
Die vond het eigenlijk maar vervelend dat iedereen zo zat te ‘duwen en trekken’ de hele tijd, zei ze.
“Jullie voelen niet wat ik voel.”
“Het kan er wel goed uitzien, maar ik voel dat het nog wankel is en wil nu dus even rustig op bed blijven liggen in plaats van nog een stapje extra zetten.”
“Hou toch eens op, nee ik eet vandaag gewoon even in bed in plaats van aan de tafel, ik ben kapot.”
Dit waren de dingen die ze aangaf als bezoek, mijn vader óf de verpleging weer eens goedbedoeld voorstelde om een tandje bij te zetten. En eerlijk is eerlijk, ik voelde de neiging ook. Zéker toen ze in het begin slecht at en een maagsonde op de loer lag. Toen heb ik zelfs, terwijl ik haar probeerde te voeren, met tranen in mijn ogen gezegd “doe het dan voor mij…’’
Vanuit ons hart bleven we het proberen, maar ik zag natuurlijk wel wat er gebeurde… Zij raakte meer gefrustreerd en ging steeds vaker aangeven dat ze zelf wel zou bepalen.
Na een goed gesprek met mezelf, en daarna met mijn vader hierover hebben we samen besloten dat wij NIET degene moeten proberen te zijn om haar te motiveren. Wij moeten juist degene zijn die aan haar kant staan, die er voor haar zijn en die haar oordeelloos steunen en accepteren zoals ze is en hoe het gaat. Ze heeft ons juist nu zo hard nodig!
We willen dus zorgen dat we een team blijven in plaats dat ze ons óók lastig gaat vinden, zeurkousen. Zo gezegd, zo gedaan (vooral ook een dik compliment naar mijn vader die dit echt in zijn oren heeft genoopt…!)
Want wat er gebeurde was bijzonder…
Doordat wij het loslieten zag je het haar weer oppakken. Natuurlijk bleef het pittig en ging het met ‘vallen en opstaan’, maar ze zei dingen als:
“Ik voel me duizelig iedere keer als ik recht ga zitten, maar ik weet dat dat juist komt omdat ik zoveel lig en dat vaker rechtzitten me zal gaan helpen.”
“Ik weet dat ik mijn best moet doen om goed te eten, want ik wil geen maagsonde meer. Misschien kunnen we eens vragen of ik al gewoon (niet gepureerd) mag eten want dan smaakt het ook beter.”
Trots: “Ik ben vannacht zelf met de rollator naar de wc gelopen, helemaal alleen ????”
Voor mij de bevestiging dat het vertrouwen in de ander en het loslaten van het feit dat jij iemand kan ‘duwen’ een bepaalde richting op, DE basis is van een samenwerking in gedragsverandering.
En onze gesprekken veranderden…. van strijd naar samenwerking, naar stapje voor stapje een beetje vooruitgang, op haar tempo maar ze bleef (en blijft nog steeds) ‘groeien’.
Zo trots op jullie, mama en papa!
Naar aanleiding van dit verhaal leek het mij dus zinvol om nog eens stil te staan bij die valkuil de we állemaal hebben, nl:
Hoe dichterbij je bij iemand staat, hoe meer je je zorgen maakt over de situatie of hoe meer je wil helpen…. des te groter wordt de behoefte om het over te nemen van die ander. Of de behoefte om te gaan duwen of overtuigen waarom de ander iets zou moeten doen.
Omdat we zo graag willen helpen!
Maar wat we eigenlijk doen is iemand niet serieus nemen, iemand niet zijn eigen proces gunnen en niet samenwerken.
Het effect hiervan:
De ander vindt jou eerder lastig dan steunend en gaat eerder in de weerstand dan in de activeringsstand. Hij / zij gaat je uitleggen waarom het niet kan wat je zegt, hoort zichzelf dat zeggen en gaat dat zelf alleen nog maar meer geloven.
En dat werkt natuurlijk voor geen van beide partijen!
Wat werkt beter:
Volledige acceptatie van de ander als mens en in zijn proces.
Maar ja…. Is dit makkelijk? Absoluut niet!
Is dit nodig? Absoluut wel!
Hoe dan?
Bij deze een paar tips om het íets makkelijker te maken om iemand volledig te accepteren in zijn ‘zijn’ en zijn proces (om uiteindelijk samen verder te komen):
- Wees aanwezig zonder oordeel;
Probeer in het moment volledig aanwezig te zijn zonder te oordelen.
Wij zagen bijvoorbeeld dat mijn moeder meer kon dan ze dacht, toch mag je als coach uitgaan van het feit dat zij dit zelf het beste weten/ aanvoelen. Dat als zij denken dat ze iets nog niet kunnen, ze er ook nog niet klaar voor zijn. Jouw taak is om dat gevoel serieus te nemen, daar niks van te vinden. Een opmerking als “Je durft het misschien nog niet, maar je kunt het wel.” voelt voor de ander onprettig. Hij/zij zal zich niet serieus genomen voelen en daarmee ook stoppen met jouw serieus nemen, waarna de samenwerking stopt.
Ook verwachtingen loslaten hoort hierbij, bijvoorbeeld “Als je veel gaat oefenen, kun je snel naar huis.” Maar mijn moeder wilde (durfde) helemaal nog niet naar huis… - Begrijp de ander zijn context;
Mijn moeder bijvoorbeeld was pas ‘aanwezig’ sinds een paar dagen. Wij waren echt een paar stappen op haar voor, omdat wij hebben gezien hoe ze het ziekenhuis binnenkwam én we al 2 weken aan het ‘wachten’ waren. Vergeet dat niet!
Daarnaast heeft iedereen een andere achtergrond en verschillende ervaringen, kwaliteiten en valkuilen. Probeer te begrijpen waar ze vandaan komen, zowel emotioneel als praktisch, om hun gedrag en keuzes beter te kunnen begrijpen. - Respecteer het tempo van de ander;
Iedereen ontwikkelt zich in zijn eigen tempo. Forceer iemand niet om sneller of anders te gaan dan wat voor hen goed voelt. Geduld tonen helpt hen om zich op hun eigen manier / met zijn eigen kwaliteiten en valkuilen te ontwikkelen.
- Ondersteun en respecteer iemand zijn autonomie (eigen keuzevrijheid);
Het is belangrijk om steun te bieden, maar niet op een manier die de ander het gevoel geeft dat ze niet hun eigen proces kunnen lopen of hun eigen keuzes mogen maken. Respecteer iemands keuze om zijn/haar eigen pad te volgen en behandel de ander als een volwassene. (Hoewel kinderen deze behoefte als vanaf jongs af aan hebben ????) - Stel empathische vragen, benieuwd naar de beleving van de ander;
In plaats van direct te oordelen, stel vragen die laten zien dat je wilt begrijpen wat iemand doormaakt. Dit bevordert wederzijds begrip en laat de ander zien dat je werkelijk geïnteresseerd bent in hun proces.
Goede vragen zijn bijvoorbeeld: “Hoe is dat voor jou dan?” of “En wat vind jij daarvan (als anderen van alles vinden)?” of “Hoe kijk jij ernaar?”
- Oefen met loslaten, vertrouw (ook) op de ander
Soms willen we de ander veranderen, maar dat kan een blokkade vormen voor echte acceptatie. Door los te laten en te accepteren dat niet alles verandert zoals jij het zou willen én door te beseffen dat jij niet alle wijsheid in pacht hebt, creëer je ruimte voor gezamenlijke groei.
En als jij loslaat zal de ander vastpakken, zoals je in het voorbeeld van mijn moeder zag.
Succes! Laat je ons weten of het lukt en welk effect je opmerkt?
Dit is nog maar een heel klein (belangrijk) stukje van Motiverende Gespreksvoering… Wil je meer leren over deze prachtige methode, schrijf je dan snel in voor één van onze trainingen!