GESPREKSTECHNIEKEN
Deze pagina beschrijft de basisvaardigheden in communicatie volgens Motiverende Gespreksvoering. Het zijn de zogenaamde ORBSI-vaardigheden. Het zijn vaardigheden die je in ieder gesprek nodig hebt.
ORBSI – de basisvaardigheden in communicatie
Hoewel dit basisvaardigheden in communicatie zijn, betekent ‘basis’ niet hetzelfde als ‘eenvoudig’ of ‘simpel’. Wanneer we daadwerkelijk deze vaardigheden meten in een gesprek, dan blijkt vaak dat er, ook door ‘gespreksprofessionals’ nog best veel gesloten vragen worden gesteld, weinig reflecties worden gegeven, en dat bevestigingen vaak vergeten worden.
Het mooie van deze technieken is echter dat je ze kunt leren. Wat je aandacht geeft groeit, en iedereen die zich oefent in deze basisvaardigheden in communicatie, merkt hierin vooruitgang! Een vooruitgang die het plezier in gesprekken en de kwaliteit van de gesprekken laat toenemen!
1. Open vragen stellen
Een open vraag is een vraag waarop meerdere antwoorden mogelijk zijn. Over het algemeen zijn de antwoorden op een open vraag wat langer, en vragen wat denkwerk. De ander kan kiezen uit meerdere opties.
Het tegenovergestelde van een open vraag is een gesloten vraag. Dat is een vraag waarop je met ja of nee, of met een kort antwoord kunt antwoorden. Ze beginnen vaak met een werkwoord.
Motiverende Gespreksvoering gaat er van uit dat je als coach of hulpverlener probeert te ontdekken wat voor de ander belangrijk is, hoe een ander iets beleeft. Want alleen als je daarbij aansluit, vind je de intrinsieke motivatie die nodig is voor verandering. Een open vraag geeft de ruimte die nodig is voor de ander om zelf te vertellen wat hij of zij op dat moment belangrijk vindt. Op die manier kom je veel meer te weten dan wanneer je alleen jouw denkbeelden toetst of een checklist afwerkt.
2. Reflectief luisteren
Reflectief luisteren is beredeneerd gissen naar wat iemand bedoelt, en dit als een soort samenvatting op een stellende manier terug geven. Een goede reflectie zorgt ervoor dat iemand zich echt begrepen voelt. Daardoor ontstaat vertrouwen, en door goedgekozen reflecties kan het gesprek ook diepgang krijgen.
Wanneer iemand iets vertelt, is er een bepaalde boodschap die deze persoon wil overbrengen. Die boodschap wordt door de zender verpakt in woorden. Vaak niet perfect, want het kost best moeite om precies te zeggen wat we bedoelen. Als coach (hulpverlener, leidinggevende) geef je (andere) woorden aan wat de ander probeert te zeggen.
Dit is de beste manier om je in te leven in de ander, en dit ook te tonen. “Dat begrijp ik…” is een nietszeggende uitspraak, die maar al te vaak gevolgd wordt door “…, maar…”. Door een reflectie toon je oprecht begrip, of tenminste het verlangen om de ander te begrijpen.
3. Bevestigen
De derde basisvaardigheid is Bevestigen. Dit houdt in dat je de waarde van de ander en de kwaliteiten, inspanningen en mogelijkheden herkent, en ook benoemt. Het begint dus met herkennen, met jouw manier van kijken naar de ander. Bevestigen is onmogelijk als je ‘het goede’ in de ander niet ziet.
Bevestigen lijkt op complimenten geven. Aan het geven van complimenten zit ook een risico. Een begeleider die nadrukkelijk complimenten geeft, plaatst zich daarmee ook boven de ander. En dat kan de samenwerkingsrelatie (één van de basiswaarden) in gevaar brengen.
Een ideale bevestiging is dan ook een nuchtere vaststelling van iets goeds, gebaseerd op wat de ander je op dat moment vertelt of laat zien. Een bijzondere vorm van bevestigen is ‘herkaderen’ of ‘reframen’. Een derde mislukking kun je reframen tot de kwaliteit ‘doorzettingsvermogen’.
4. Samenvatten
Samenvattingen zijn eigenlijk reflecties waarin je meerdere aspecten samen neemt, en in één uitspraak terug geeft. Als een boeket. Ze horen bij de algemene basisvaardigheden in communicatie. Met een reflectie reageer je meestal op het laatste, of op de kern van wat iemand vertelt. Met een samenvatting stijg je iets hoger, en geef je overzicht van meerdere zaken.
Samenvattingen geven structuur aan het gesprek. Ze helpen je om de rode draad vast te houden, en alles goed te onthouden. Dat is overigens ook erg handig voor de verslaglegging. Motiverende Gespreksvoering onderscheidt verschillende soorten samenvattingen.
Op deze pagina kun je daar meer over lezen.
5. Informatie geven
Naast deze vier basisvaardigheden (ORBS) in communicatie vind je in de derde editie (2014) van Motiverende Gespreksvoering ook nog een vijfde vaardigheid: Informatie geven.
Informatie geven is niet de eerste techniek om te hanteren binnen Motiverende Gespreksvoering. Maar al te vaak zitten we op het puntje van onze stoel om onze goedbedoelde adviezen, tips en oplossingen over de coachee of cliënt uit te storten. Iemand die bekwaam is in Motiverende Gespreksvoering kan deze verbeterreflex herkennen en onderdrukken.
Maar er zijn natuurlijk ook situaties waarin het bijna misdadig is om geen informatie op oplossingen te geven. Soms mist iemand bepaalde kennis om een probleem op te kunnen lossen, en kun jij dit geven. Niet alle informatie en alle oplossingen kunnen uit de ander komen. In zulke situaties geef je natuurlijk wel eens advies. Op deze pagina kun je lezen hoe je dat kunt doen.
ORBSI meten in de praktijk
Als je wilt weten hoe vaardig jij bent in het gebruik van deze basisvaardigheden in communicatie, dan kun je dit eenvoudig meten. Je maakt een geluids- of video-opname van een gesprek van ongeveer 20 minuten. Daarna turf je alleen jouw eigen interventies.
- Vragen (open en gesloten vragen)
- Reflecties (eenvoudige en complexe reflecties)
- Bevestigingen (kunnen tegelijk reflecties zijn)
- Samenvattingen
- Informatie geven (volgens MGV, en strijdig met MGV)
Uiteraard is het hiervoor nodig dat je dusdanig vaardig bent in de verschillende technieken dat je ze van elkaar kunt onderscheiden.
Enkele vuistregels om een beginnende MGV-beoefenaar te herkennen zijn:
- Het aantal reflecties is gelijk aan, of hoger dan het aantal vragen
- Je stelt vooral open vragen.
- Je geeft tenminste enkele bevestigingen.
- Wanneer je informatie geeft, doe je dit op de MGV-manier.
Daarnaast kun je ook meten in hoeverre het totale gesprek de Spirit, de waarden van Motiverende Gespreksvoering laat zien.
Uiteraard kun je ook een officieel scoringsinstrument als de MITI gebruiken, of jouw gesprekken met behulp van dit instrument laten coderen.
Wil je meer leren over Motiverende Gespreksvoering?
Motiverende Gespreksvoering is een communicatiemethode voor het begeleiden van gedragsverandering.
Als je meer wilt leren over deze methode, dan kan dat op de volgende manieren:
Ben je op zoek naar een trainer die trainingen kan verzorgen, of ben je op zoek naar individuele begeleiding?
Voor een kennismaking met Motiverende Gespreksvoering kun je meedoen aan een workshop.
Wil je de methode grondig leren?
Meld je dan aan voor de cursus Motiverende Gespreksvoering.