Informatie geven – hoe je het beter niet kunt doen
Herken je de volgende situatie?
Je bent met een collega in gesprek, en besluit in een openhartige bui iets te vertellen wat je lastig vindt, wat een probleem voor je is. De persoon tegenover jou kan bijna niet wachten tot je uitgepraat bent, en vertelt je allerlei oplossingen en geeft je ongevraagd advies. In de eerste plaats zat je misschien helemaal niet te wachten op een advies, maar vroeg je alleen om begrip. En in de tweede plaats had je die oplossingen zelf ook allemaal al bedacht. Uit beleefdheid luister je nog even. De persoon tegenover je voelt je terughoudendheid, en begint met nog meer passie te vertellen wat je allemaal zou moeten doen…
Binnen Motiverende Gespreksvoering noemen we dit de verbeterreflex of de reparatiereflex. Het is een neiging die we allemaal in meer of mindere mate hebben. We willen zo graag helpen, zijn zo overtuigd van onze aanpak, dat we popelen om onze wijsheid te delen. Helaas is het effect dat we de ander alleen maar bij verandering vandaan duwen.
Ongevraagd en niet passend advies roept maar al te vaak weerstand op. Mensen zijn vooral gemotiveerd voor oplossingen die ze zelf bedenken, of die precies passen bij wat ze nodig hebben en waar ze zelf om gevraagd hebben.
Maar er zijn natuurlijk ook situaties waarin het bijna misdadig is om geen informatie op oplossingen te geven. Soms mist iemand bepaalde kennis om een probleem op te kunnen lossen, en kun jij dit geven. Niet alle informatie en alle oplossingen kunnen uit de ander komen. In zulke situaties geef je natuurlijk wel eens advies. Hier lees je hoe je dat kunt doen.
Binnen Motiverende Gespreksvoering is informatie geven een bijzondere vaardigheid. Op deze pagina vind je uitleg over de manier waarop je informatie of advies kan geven zonder weerstand op te roepen.
Ontlok – Geef – Ontlok
Informatie geven kan op een respectvolle manier, die weinig weerstand oproept. Daarvoor gebruik je de volgende stappen. Je kunt ze samenvatten met Ontlok – Geef – Ontlok.
- Ontlok voorkennis.
- Ontlok toestemming.
- Geef informatie.
- Ontlok een reactie.
1. Ontlok voorkennis
Je kunt pas een goed advies geven, als dit aansluit bij wat de ander nodig heeft. Daarvoor moet je eerst weten wat de ander al weet, en al geprobeerd heeft. Neem daar gerust ruim de tijd voor. De persoon tegenover je is een bron van wijsheid en ervaring. Er is een kans dat jouw advies na deze eerste stap zelfs niet meer nodig is omdat het niet passend blijkt te zijn. Het kan ook dat de ander, al pratend, zelf weer nieuwe oplossingen bedenkt, waardoor de jouwe overbodig wordt.
2. Ontlok toestemming
Het lijkt een open deur, want meestal krijg je deze toestemming. Maar toch is het goed om er naar te vragen. Je laat daarmee zien dat je de autonomie van de ander respecteert. “Vind je het goed als ik enkele mogelijke oplossingen met je deel?” “Om een goede beslissing te kunnen nemen is het belangrijk dat je wat meer weet over… Vind je het goed dat ik hier wat over vertel?” “Ik ken een aantal oplossingen die voor anderen succesvol waren. Hoe vind je het als we die eens bekijken?”
3. Geef informatie
Informatie geven doe je zo kort mogelijk. Je geeft eerst een samenvatting die hopelijk de nieuwsgierigheid van de ander wekt. Pas als erom gevraagd wordt, kun je op de details ingaan.
Als je adviezen of oplossingen wilt geven, kun je er bij voorkeur meerdere noemen. Ook daarmee respecteer je weer de autonomie van de ander. Deze mag zelf kiezen wat past. De motivatie voor deze oplossing zal groter zijn dan wanneer je maar één advies hebt. (En als dit ene advies mislukt, dan is de coach de schuldige.)
4. Ontlok een reactie
Nu je heel kort iets hebt vertelt, is het aan de ander om te reageren. Deze reactie geeft vervolgens de richting aan voor het verdere gesprek. Je geeft de details pas als de ander daarom vraagt. Op die manier beklijft de informatie veel beter dan wanneer je een kwartier aan het uitleggen bent over iets dat voor jou vanzelfsprekend, maar voor de ander nog totaal nieuw is.
Een voorbeeld van informatie geven
In het onderstaande gesprek zie je alle stappen terug.
Mark: “Ik zou graag meer inzicht willen in de taken waar ik echt energie van krijg. Soms weet ik gewoon niet meer wat ik leuk vind en wat niet. En daardoor weet ik ook niet wat ik bijvoorbeeld nog aan opleidingen kan gaan doen.”
Coach: “Je loopt al langere tijd met deze vraag. Wat heb je al ontdekt?
Mark: “Ik merk wel dat ik vooral energie krijg van concreet werk. Als ik iets tastbaars heb gemaakt. Maar verder weet ik het eigenlijk niet.”
Coach: “Werken aan concrete, tastbare resultaten, dat geeft je energie. Ik heb vaker mensen gesproken die zichzelf dezelfde vraag stelden. Vind je het goed als ik je vertel hoe zij hun antwoorden hebben gevonden?”
Mark: “Ja natuurlijk, kom maar op!”
Coach: “Sommigen hebben baat bij het maken van een taakanalyse. Dat is een schema met een aantal vragen waarmee je al je jouw werkzaamheden beoordeelt. Anderen pakken dit liever aan door persoonlijkheidstests, of door er al pratend in een gesprek met mij achter te komen. Wat spreekt jou aan?”
Mark: “Al pratend erachter komen dat lijkt me nogal lastig. Zo’n taakanalyse, kun je daar wat meer over vertellen?
Informatie geven oefenen
Informatie voorbereiden
Informatie geven kun je het beste oefenen door je nu een situatie voor te stellen waarin jij normaal gesproken een advies geeft. Aan je partner, een collega, een cliënt of een coachee. Het maakt eigenlijk niet uit. Als je deze situatie in gedachten hebt, kun je nu met name oefenen hoe je stap 3, het informatie geven, zo kort mogelijk, en met keuzemogelijkheden kunt uitvoeren.
Reminders
Sommige coaches hebben er baat bij om visuele reminders te gebruiken in hun gesprekken. Bijvoorbeeld een voorwerp dat hen eraan herinnert om de Ontlok-Geef-Ontlok-strategie te gebruiken. Welk voorwerp of symbool kan jou helpen?
Reflectie
Soms kom je er pas na een gesprek achter dat je weer last had van de verbeterreflex. Geeft niets. Maak er een korte reflectie van, en bedenk vooral hoe je de volgende keer dit kunt voorkomen. Je bewust worden van je verbeterreflex is ook een mooie ontwikkeling!
Hier nog een voorbeeldje:
Wil je meer leren over Motiverende Gespreksvoering?
Motiverende Gespreksvoering is een communicatiemethode voor het begeleiden van gedragsverandering.
Als je meer wilt leren over deze methode, dan kan dat op de volgende manieren:
Ben je op zoek naar een trainer die trainingen kan verzorgen, of ben je op zoek naar individuele begeleiding?
Voor een kennismaking met Motiverende Gespreksvoering kun je meedoen aan een workshop.
Wil je de methode grondig leren?
Meld je dan aan voor de basistraining Motiverende Gespreksvoering.